Saratani tezi

Huku ukiwa mwezi wa kupambana na janga la ugonjwa wa saratani,watu wengi hawapendi  kwenda hospitalini kwa uchunguzi,huku wakihofia kugunduliwa na maradhi ya saratani.
Hii ni baadhi ya sababu zinazopelekea ongezeko la saratani nchini kenya na kanda la afrika kwa jumla.
Inakisiwa kuwa zaidi ya watu elfu moja(1,000)  huugua saratani huku zaidi ya  850 wakifariki kila mwaka.
Takwimu pia zinaonyesha idadi ya saratani ya tezi kibofu inaongezeka marudufu.

Saratani ya tezi kibofu ni ugonjwa ambao  huwa kati ya wanaume.kama aina nyingine za saratani, inapogunduliwa mapema inakuwa ni rahisi kutibiwa. Zaidi ya hayo, walio  hatarini ya kuambukizwa Ugonjwa huu ni  wanaume walio na umri wa miaka 55 na zaidi.

 Kulingana na watalaamu wa afya watu wengi hutafuta tiba wakati ugojwa umeenea zaidi.

Hivi majuzi, ugonjwa wa saratani umetia wengi kiwewe.Siku baada ya siku kuna habari kuwa mtu fulani ana ugonjwa wa saratani.Waume kwa wanawake,vijana  kwa watoto wote wako hatarini ya kuabukizwa ugonjwa huu.

Watafiti bado hawajapata uvubuzi ni nini haswa inayo sababisha ugonjwa huu hatari.

Hata hivyo inakisiwa kuwa  mazingira tunayoishi, kwa njia moja ua nyingine yanachangia kuwepo kwa maradhi haya.

Waziri Mwenzake, Prof. Anyang Nyongo pia aligunduliwa kuugua saratani ya tezi kibofu.Kwa bahati nzuri, iligunduliwa mapema na baada ya matibabu ya muda, madaktari walimhakikishia  kuwa amepona.

Pia mwanahabari mashuhuri Jerry Okungu ana saratabni ya tezi kibofu.Amekuwa akikabiriana na ugonjwa huu kwa muda sasa.Afueni ni kuwa haja kata tamaa na ameanzisha wakfu wa saratani ili kuwaelimisha na kuwasaidia wale wasioweza kugharamia matibabu.

 

Matibabu ya saratani huwa ghali mno,hivyo basi wale wanaougua wanakubwa na matatizo ya kutafuta matibabu,hii huchangia kuzorota kwa afya na hata maafa.

Ugonjwa huu ambao huambukiza chini ya kibofu cha mikojo,huwapata wanaume weusi kwa asili mia kubwa ikilinganishwa na wale wa asili zingine ulimwenguni.

Ili kutambua kuwa mtu anaugua saratani ta tezi kitofu, wataalamu wa afya hufanya  uchunguzi  kwa kutumia kemikali ya “Prostate specific antigen” au PSA katika damu ya mgonjwa, ikiwa kuna idadi ya juu ya PSA , waweza kuwa na ugonjwa huu.

·       Wanaume wengine wamo hatarini kupata saratani ya mamalia dume:

·      Wanaume ambao wamekuwa na jamaa kama baba au kaka ambao   washauguwa ugonjwa huu.

·         Kula vyakula vingi vya mafuta, nyama nyekundu, siagi na maziwa. 

Dalili ya saratani ya mamalia dume:

·          Kukojoakojoa kila mara hasa wakati wa siku.

·          Kuwa na shida za kuanza kukojoa au kusitiri mikojo.

·          Kukojoa kwa matone matone.

·          Kuhisi uchungu au moto unapokojoa

·          Kuhisi uchungu unapomwaga manii.

·          Kukojoa mikojo iliyochanganyika na damu. 

 

 The 2013 International Conference on Family Planning: 

Katika juhudi za kuboresha afya ya akina mama,shirika la mpango uzazi duniani litafanya Mkutano wa Mpango uzazi  nchini Ethiopia mwezi wa Novemba mwaka huu.

Mkutano huu unafanyika huku karibu watu millioni 900 kote duniani wakikumbatia uzazi wa mpango.

Hata hivyo, sio wote wanaoweza kufanya uzazi wa mpango wakati wanapotaka kufuatia changamoto kadha wa kadha.

Mkutano huu utawajumuisha watafiti wa afya,madaktari na wadau wengine katika sekta ya afya.

Inaaminika kuwa wazazi wengi ambao wangependa kupanga uzazi wanasubuka sana.Hata kabla wapate huduma hiyo muhimu wanagundua kuwa ni wajawazito.Idadi ya wanandoa walio kwenye hali hii ni zaidi ya millioni 215 kote duniani.

 Uzazi wa mpango unawezesha wanandoa kufanya maamuzi ya uzazi na ni moja ya njia ya gharama nafuu kwa ajili ya kuboresha afya  ya familia. 

Kilingana na takwimu za shirika laThe Bill & Melinda Gates  idadi ya 287,000 ya wanawake hufariki kila mwaka katika hali ya ujauzito.

 

saratani ya shingo ya uzazi (Cervical cancer)

Afya mazingira

saratani ya shingo ya uzazi (Cervical cancer)

 Huku dunia ikiendelea kuadhimisha mwezi wa saratani duniani,idadi ya wanawake wanaoendelea kufariki kutokana na saratani ya shingo ya uzazi inazidi kuongezeka.

Aina hii ya saratani inasababisha vifo vya  wanawake wengi nchi Kenya na duniani kwa ujumla.

katika shughuli zangu za kutafuta habari kuhusu ugonjwa wa saratani,nilipata fursa ya kuwahoji baadhi ya akina mama waadhiriwa na pia waliopona baada ya muda mrefu wa matibabu.

 

Mama Muthoni Kimani anasema alipona kutokana na ugonjwa huu kugunduliwa mapema,ijapokuwa aina ya matibabu na pia gharama ni ghali mno.

 

Wetende Ruth anasema kuwa angali anapokea matibabu na hakika ana imani atapoka.Jambo la muhimu ni kujipa moyo,anadokea watende.

"kabla madaktari kugundua maradhi niliyokuwa nikiugua, nilikuwa nina maumivu sana.Pia nilikuwa napata hedhi kila wakati,lakini si kufahamu kwamba nilikuwa tayari naugua saratani ya shingo ya uzazi.

Kwa bahati nzuri.watalamu wa afya walitambua ni saratani ya shingo ya uzazi na papo hapo alianza matibabu".

Kwa sasa amepona na anatowa wito kwa aki mama wenzake wajipimishe mapema ili kuepana na hatari au tishio la ugonjwa huu.

Takwimu zilizotolewa na  shirika la afya duniani (WHO) , asilimia 3.2 ya wanawake nchini Kenya, walio kati ya miaka 18-69 hupimwa kila baada ya miaka mitatu ikilinganishwa na wanawake asilimia 70 wanaoishi katika nchini zilizoendelea.

Kulingana na tarifaa za WHO ugonjwa huu unasabambishwa na virusi viitwavyo Human Papiloma (HPV) ambavyo dalili zake huanza kuonekana miaka kumi baada ya mgonjwa kuvipata.

  

Inakisiwa kuwa idadi ya wanaougua ugonjwa huu unaongezeka kasi zaidi nchini Kenya.Huku asilimia 35 wanawake wakihofiwa kuwa na virusi ya Human Papilloma.Virusi hivi huambukizwa wakati wa kujamiana au kufanya ngono ambapo mwanamke na mwanaume huambukizana virusi hivi.

Dalili za ugonjwa huu,ni pamoja na kutokwa na damu ukeni wakati wa tendo la ndoa, kuvuja damu hata baada ya hedhi,kuwa na maumivu wakati wa kufanya ngono na pia kutoa harufu mbaya.

Mwanamke anayekuwa na wapenzi wengi yuko hatarini yakuambukizwa au kupata maradhi haya.Pia,Kuanza ngono katika umri mdogo,uvutaji sigara na maambukizi ya magonjwa ya ngono kama vile kisonono,kasende na hata ukimwi.

Mwaka wa 2007,serikali ya Kenya ilianzisha mpango wa wanawake kujipimisha ilikutambua mapema endapo wanaugua ugonjwa huu.Pia akina mama wanashauriwa kupima kila mwaka, kwa kuwa wengi hupatwa na viashiria vya saratani hii bila wao kutambua.

Kwa kuwa kila mwanamke ambaye ameshiriki ngono yuko hatarini ya kupata na ugonjwa huu.Serikali imetoa rai kwa kila mwanamke ambaye hana ugonjwa wa saratani ya uzazi kupata chanjo inayopatikana katika vituo vya afya nchini.

 


Mwezi wa Oktober ni mwezi wa kuelimisha umma jinsi ya kupambana na ugonjwa hatari wa saratani hususan ile ya matiti.
Hata hivyo juhudu za kupambana na saratani haziridhishi kutokana na ukosefu wa vifaa vya kugundua na kuutibu.

Baadhi ya wakenya wamelalamika kuwa vifaa duni katika hospitali za umma kunachangia ongezeko la idadi ya wanaofariki kila siku kutokana na saratani.

Pia,Upungufu wa watalaamu wa saratani huku baadhi yao kukikimbilia hospitali za binafsi ambapo wanapata mishahara yakulidhisha.

Hivyo basi ni jukumu la serikali kuhakikisha kuna vifaa vya kisasa.Na kuongeza mishahara kwa watalaamu wa afya.
Kwa sasa,idadi kubwa ya wakenya hutafuta matibabu ya saratani nchini India ambapo ghalama ya matibabu ni nafuu.

Hata hivyo, sio kila mtu au jamaa inaweza kugharamia matibabu ya saratani India.
Ni jukumu ya serikali kuhakikisha kuwa wanachi hawafariki kutokana na ugonjwa huu kwa sababu ya gharama au musongamano wa wangonjwa unaopelekewa na upungufu wa vifaa vya matibabu.

Mikakati muhimu na ya dharura inahitajika ili kupungunga au kukambilaiana nahali hii ya kuhuzunisha.
Ugonjwa huu umekuwa tishio nchini kenya na pia nchi zinachoendelea.
Hata hivyo,kuna sababu ya kutokufaa moyo ,kwani ugonjwa unapogunduliwa mapema,mgonjwa anaweza akapona.

Baadhi ya dalili ni kama vile;

-Kuwepo kwa uvimbe kwenye sehemu za kwapa

-Sehemu ya titi kuingia ndani 

-Mabadiliko kwenye chuchu

-kidonda kwenye chuchu

-chuchu hutokwa damu au maji yasiyo ya kawaida

 -ngozi kuwa na rangi nyekundu.